Có những thứ tuy đơn giản, nhẹ nhàng thậm chí cũ kỹ, hoen ố nhưng lại đi sâu vào lòng người, khiến chúng ta bâng khuâng, bồi hồi mỗi lúc nghĩ về hay chỉ là khi có ai vô tình nhắc đến, đó là Hà Nội.

Một lần đến Hà Nội, chắc hẳn bạn sẽ rất ngạc nhiên vì giữa một thành phố nhộn nhịp đang hòa theo dòng chảy hiện đại lại có những góc nhỏ trầm mặc, đầy hoài niệm mang tên phố cổ. Bất chấp cái khắc nghiệt của thời gian, những góc nhỏ ấy vẫn trường tồn và chất chứa bao ký ức, bao hoài niệm của một Hà Nội xưa với những thương hiệu cà phê phố cổ đến hàng trăm tuổi.

Quán café gần trăm tuổi ẩn mình trong một góc phố cổ

Nếu như người Sài Gòn xem cà phê không chỉ là một thức uống để nhâm nhi mà còn để giải khát, họ đến quán cà phê để ăn trưa, để bàn công việc, để hẹn hò… thì người Hà Nội xem cà phê như một cách để họ “ thưởng thức” cuộc đời.

Bên cốc cà phê họ kể cho nhau nghe những câu chuyện thường nhật vô cùng thân quen, giản dị về cuộc sống, văn hóa, con người, về những những gì rất… Hà Nội. Khi đó, cốc cà phê không còn là một thức uống đen đặc và đắng ngắt nữa mà nó trở thành người tri kỷ, cùng chúng ta chiêm nghiệm mọi dư vị, cảm xúc của đời người mà trong đó ngọt bùi có và đắng chát cũng không thiếu.

Văn hóa cà phê “vỉa hè” của người Hà Thành

Nói đến cà phê phố cổ, không ai là không biết đến món cà phê trứng – thức uống làm nên một nét riêng biệt cho cà phê Hà Nội. Một trong “tứ trụ cà phê” Nhân, Lâm, Năng, Giảng vang danh trong những năm 70 – 80, Cà phê Giảng chính là nơi bắt nguồn cho món cà phê trứng đặc biệt này. Người sáng tạo ra món cà phê trứng là cụ Nguyễn Văn Giảng, vốn là đầu bếp pha chế trong khách sạn Metropole – một khách sạn năm sao của Pháp trong những năm đầu thế kỷ 20. Ông đã cải biên từ món capuchino bằng những nguyên liệu quen thuộc của Việt Nam để thành món cà phê trứng độc đáo, thơm ngon và cái chất không lẫn vào đâu được.

Café Giảng – nơi bắt nguồn của món café trứng nổi tiếng

Nguyên liệu dùng để chế biến món cà phê trứng khá đơn giản, quen thuộc đến mức có thể tìm được ở mọi nơi, nhưng khi có sự kết hợp tinh túy thì chúng đủ để tạo nên một kỳ tích. Món cà phê trứng là vậy, nguyên liệu đơn giản và cách làm không quá phức tạp, nhưng chính sự khéo léo và tinh tế đã tạo nên sự khác biệt của nó.

Nguyên liệu để chế biến món cafe trứng khá quen thuộc và có thể tìm thấy ở bất kỳ đâu

Để pha chế một cốc cà phê trứng nguyên liệu gồm có: trứng, sữa đặc, bột cà phê, một ít bơ, một ít phomat…. Trứng gà lọc lấy lòng đỏ, đánh bông cho tới khi có mùi thơm như bánh, sau đó rót từ từ vào cốc cà phê thơm lừng mới pha. Chế biến đơn giản nhưng cà phê trứng có “chuẩn” hay không thì còn tùy thuộc vào công thức riêng của mỗi người. Từ lúc chọn nguyên liệu cho đến lúc pha chế. Trứng gà ta và chọn những quả tươi ngon nhất để bớt mùi tanh, cà phê thì có mùi thơm, và phải pha chế khi còn nóng, đang dậy mùi.

Lớp trứng được rót từ từ vào cốc cafe mới pha đang dậy mùi thơm

Lúc pha chế, sự cân đổi giữa tỉ lệ các nguyên liệu là điều quan trọng để thành một cốc cà phê trứng thơm ngon trọn vẹn. Đó là việc giảm tỉ lệ trứng, cà phê và sữa sao cho thật vừa miệng, hài hòa không quá ngọt, quá đắng mà lại ngậy, béo vị trướng xem lẫn hương cà phê thơm nồng. Với những người không quen với vị đắng ngắt của cà phê phin hay cốc đen đá thì cà phê trứng là lựa chọn hoàn hảo trong những ngày lang thang khám phá phố cổ Hà Nội.

Cà phê trứng – một sự kết hợp đầy sáng tạo

Thưởng thức cà phê trứng cũng phải đúng cách thì mới cảm nhận hết được cái tinh túy của thức uống đặc biệt này. Tôi còn nhớ ngày bé, tôi thích cà phê trứng chỉ vì có lớp bọt trứng ở trên, ăn rất ngon, đưa từng thìa nhỏ lên miệng, cứ thế cho đến khi chỉ còn lớp cà phê đắng bên dưới thì tôi lại đưa sang cho bố. Lớn lên một chút thì biết cách dùng thìa khuấy đều để lớp trứng hòa vào lớp cà phê, để cafe bớt đắng mà trứng vẫn có vị thơm bùi.

Phần trứng đã đánh bông đổ vào cốc cà phê đen, sẽ tạo thành lớp bọt đẹp và thơm khó cưỡng

Ngày nay, cà phê trứng không còn là thức uống độc tôn ở Hà Nội. Nó đã xuất hiện ở một số thành phố lớn đặc biệt là Sài Gòn, cùng một số địa chỉ khá nổi tiếng với không gian tái hiện lại Hà Nội xưa. Tuy nhiên, với những người đã một lần đến Giảng và thưởng thức cốc cà phê trứng thì vẫn tinh tế nhận ra những điểm khác biệt nhỏ. Nhưng có lẽ điểm khác biệt ấy không còn quá quan trọng, bởi vì khi rời Hà Nội, món cà phê trứng không chỉ đơn thuần là một thức uống đặc biệt nữa, mà còn là biểu tượng cho cả một vùng miền, là cái hồn trong văn hóa ẩm thực của người Hà Thành. Và Cà phê Giảng chính là nơi lưu giữ những hình ảnh và đôi chút hoài niệm về Hà Nội rất xưa, rất trầm mặc mà bụi thời gian không thể xóa nhòa.

Đến Giảng để hòai niệm về Hà Nội xưa bên hương cà phê trứng quen thuộc tồn tại gần cả thế kỷ.

Cà phê trứng có hai kiểu thưởng thức nóng hoặc lạnh. Tuy nhiên, với người lần đầu tiên thưởng thức thì nên thử một cốc nóng, khi đó sẽ cảm nhận được trọn vẹn hương vị của cốc cà phê và sẽ không cảm thấy mùi tanh của trứng vì chưa được làm chín. Còn đối với tôi, những ngày Sài Gòn se lạnh là lúc tôi cần tìm đến một tách cà phê trứng nóng hổi, có lẽ là cách tìm về ký ức thuở ấu thơ và phần nào dịu đi nỗi nhớ Hà Nội, nhớ những góc nhỏ cũ kỹ đang ngày ngày khắc khoải trong tôi.

Chỉ một ly cafe trứng nhưng chất chứa bao kỷ niệm thơ ấu của người Hà Thành xa quê

Khi ai đó hỏi tôi về Hà Nội, tôi sẽ kể cho họ nghe về cái bình yên, cái trầm mặc của thủ đô, cái thanh tao trong cốt cách người Hà Thành, và cái dư vị đặc biệt trong món cà phê trứng. Đó là những thứ mà tôi chắc chắn không thể tìm được ở bất kỳ sách báo nào, bởi đó chính là những cảm nhận từ trái tim của người Hà Nội xa quê nói về tình yêu và những nỗi nhớ Hà Nội trong họ.

Một Hà Nội xưa hiện hữu ngay trước mắt tôi, khi bất chợt đâu đó ngân lên câu hát:
“Những ngày tôi lang thang, tôi mới hiểu tâm hồn người Hà Nội, mộc mạc thôi mà sao tôi bồi hồi, mộc mạc thôi mà sao tôi bâng khuâng nhớ mãi…”.

Hà Vi