Ai đã một lần đến Trà Vinh thì chắc hẳn đều thích thú với “gu” ẩm thực mang đậm màu sắc Khmer ở nơi đây. Và ai đã một lần thưởng thức món bún nước lèo Trà Vinh thì chắc chắn không khỏi say lòng với món ăn dân dã nhưng đậm đà hương vị này.

Vị mằn mặn thơm phức của mắm, ngọt dai của tôm tươi, giòn giòn của thịt ba chỉ quay, thêm vài miếng thịt cá lóc mềm tan, mùi thơm đặc trưng của ngải bún, ngọt lành của rau ghém hòa quyện trong tô nước lèo trong veo, làm nên chất quê thân thương của bún nước lèo Trà Vinh.

Bún nước lèo dặc sản ẩm thực Trà Vinh

Bún nước lèo là một đặc sản ẩm thực có xuất xứ từ người Khmer. Ngày này, với sự giao thoa trong ẩm thực bún nước lèo trở thành món ăn chung của miền Tây Nam Bộ. Bún nước lèo nghe tên rất dân giã, chân chất thế nhưng để có được một tô bún nước lèo ngon đúng điệu không đơn giản, người chế biến phải qua nhiều công đoạn tỉ mỉ và có sự am hiểu tận tường mới có thể cho ra đời món ăn độc đáo ấy.

Bún nước lèo là sự kết hợp hài hoà của nhiều nguyên liệu

Thoạt nhìn tô bún nước lèo có vẻ cũng giống như những tô bún khác, tuy nhiên yếu tố quyết định làm nên cái tinh tuý trong bún nước lèo chính là mắm bò hóc. Mắm bò hóc là món mắm thập cẩm được làm từ nhiều loại cá. Vì vậy mắm bò hóc cũng khá nặng mùi, nhiều người mới thử lần đầu sẽ khó mà ăn được nhưng khi quen rồi thì lại ghiền tới nỗi vương vấn mãi loại mắm này.

Cá tươi sau khi được làm sạch, để ráo nước thì đem trộn với muối và thính được làm từ cơm nguội phơi khô rồi rang vàng lên có mùi thơm khó tả, sau đó cho tất cả vào hũ ủ độ chừng 2 tháng, khi mắm có màu nâu, sánh mịn và thơm nức là có thể dùng. Mắm bò hóc chính là bí quyết để nêm nếm làm nên hương vị đặc biệt cho tô bún nước lèo trứ danh Trà Vinh.

Nước lèo từ mắm bò hóc thơm lừng

Nồi nước lèo được nấu từ xương hầm thật ngọt nước rồi cho những con mắm bò hóc tròn trịa, thơm phức được nấu nhừ, lọc thật kĩ cho đến khi không còn mảnh xương nào. Sau đó, cho gừng, sả, riềng, ớt, tỏi, ngải bún đã giã nhuyễn vào, nồi nước lèo lúc này có mùi thơm ấm nồng như chuyên chở bao nhiêu vị phù sa chắt chiu miền sông nước.

Ngải bún – một cái tên có vẻ là lạ, chính là một loại củ họ gừng, riềng, mảnh mai bằng ngón tay trỏ màu vàng nâu đóng một vai trò quan trọng làm nên gia vị đặc sắc rất riêng, không thể lẫn vào đâu của món bún nước lèo Trà Vinh.

Bún nước lèo được người trà Vinh rất ưa chuộng

Các nguyên liệu hoà quyện làm nên vị ngọt ngon khó cưỡng, mắm bò hóc không còn đậm mùi nữa, cho dù ai không quen ăn mắm cũng sẽ bị quyến rũ ngay bởi vị ngọt nhẹ, thanh thanh của nồi nước lèo thơm nồng nàn. Húp từng muỗng nước lèo sẽ cảm nhận mùi vị lướt qua đầu lưỡi, rồi lan toả khắp các giác quan hương vị ấm nồng, dễ chịu bất ngờ.

Những con tôm luộc đỏ au hấp dẫn

Tô điểm thêm phần hấp dẫn cho tô bún nước lèo chính là những lát cá lóc đồng luộc chín trắng ngần, bên cạnh là những con tôm luộc đã bóc vỏ đỏ au và thịt heo ba chỉ quay giòn rụm. Bún dùng với nước lèo được làm từ gạo dẻo, ngon nhất phải là gạo đầu mùa.

Ăn kèm với bún nước lèo thường có huyết heo, bánh cống hay chả giò chiên giòn. Tăng thêm phần ngọt lành cho món bún nước lèo thì nhất định phải có một đĩa rau sống tươi mát có rau muống, bắp chuối thái rối, rau quế, rau húng, giá, hẹ… nét đặc trưng trong món ăn dung dị miền Tây.

Một chút rau, chút ớt, chút chanh tăng thêm hương vị tô bún nước lèo

Một tô bún nước lèo phải thật đẫm hương vị và giữ độ nóng thật lâu thì khi ăn mới cảm nhận hết vị ngon của món ăn đặc biệt này. Thế là bàn tay thoăn thoắt như múa, các mẹ, các dì tỉ mỉ cho giá, hẹ, bắp chuối thái rối vào tô, xếp lớp bún trắng tinh lên trên và dùng chiếc vá to sâu lòng, khéo léo múc một vá nước lèo nóng hổi chan vào tô, rồi nghiêng tô để chắt hết nước lèo trở vào nồi.

Chần ba, bốn lần cho đến khi rau vừa mềm, bún vừa nóng, nước lèo thấm vào từng sợi bún, cọng rau. Sau đó, lại khéo léo gắp vài miếng nạc cá lóc xếp lên trên mặt bún, rồi vài con tôm, vài miếng thịt quay. Tô bún nước lèo được sắp đặt chỉn chu, tô vẽ một cách điệu nghệ như bức tranh.

Thịt ba chỉ quay giòn rụm

Bún nước lèo được bán khắp nơi ở Trà Vinh, từ những gánh hàng rong với nồi nước nóng hổi, vài cái ghế nhựa đến những quán gia truyền, nhà hàng sang trọng. Khi vừa bước chân tới đầu quán đã ngửi thấy hương thơm ngào ngạt của nồi nước lèo nghi ngút khói.

Người Trà Vinh sau một ngày làm việc, lại thưởng thức tô bún nước lèo, hít hà mùi thơm ngào ngạt đặc trưng, xì xụp nước lèo nóng hổi ngọt lành và thế là bao nhọc nhằn lại biến tan. Người Trà Vinh đi xa quê luôn nhớ hương vị bún nước lèo đặc trưng và mỗi lần trở về là phải ăn ngay một tô bún nước lèo cho thoả nỗi nhớ.

Hàng bún nước lèo trong xóm

Đến Trà Vinh thì nhất định phải ăn bún nước lèo, món ăn dân dã nhưng kết tinh văn hoá của một vùng miền. Còn gì tuyệt vời hơn khi được thưởng thức tô bún nước lèo nóng hổi trong buổi sớm ở vùng sông nước, cảm nhận hương vị vừa đậm, vừa thanh đến nao lòng…

Về Trà Vinh có nhớ
Hàng me xanh rợp trời
Ao Bà Om thắng cảnh
Bún nước lèo ngon ơi!

An Yên